Hoe kun je de lekkerste koffiebonen kopen? Ook zonder ze geproefd te hebben?

Hoe kun je de lekkerste koffiebonen kopen zonder ze geproefd te hebben?

Dit dilemma hoor ik zo vaak,  dat ik me genoodzaakt voel om hier een blog over te gaan schrijven.

Vaak als ik mensen hoor praten over koffie, is het alsof de fabeltjeskrant wordt opengeslagen. Logisch ook, want er worden zoveel onwaarheden over koffie verteld dat het moeilijk is om door de bomen nog het bos te zien.

Met deze blog wil ik ervoor zorgen dat jij de koffiebonen koopt die bij jouw smaakvoorkeur passen.

Vaak heb je niet de mogelijkheid koffies voor te proeven en hoe maak je dan toch een goede keuze?

Kwaliteit = smaak?

Wat allereerst belangrijk is om te vermelden is dat smaak per persoon nu eenmaal verschilt. De kwaliteit van koffie hoeft om die reden niets te maken te hebben met de smaak die jij lekker vindt.

Zeer hoge kwaliteit koffies zijn complex van smaak en hebben uitgesproken zoete en zure smaaktonen die door de grootste groep koffiedrinkers als minder lekker worden ervaren.

Om het makkelijk te maken om de juiste koffie te bestellen leg ik uit waar je het beste op kunt letten.

In deze blog vertel ik mijn visie hierop en leg ik jullie uit waar je op kunt letten als je jouw ideale koffie gaat kopen. Hierin begin ik met wat algemene theorie om je een goed inzicht te geven in wat smaak van koffie beïnvloedt.

Complexiteit van koffie

Momenteel ben ik zo’n 10 jaar op professioneel niveau bezig met koffie. Als Barista, koffiebrander, verkoper van koffieconcepten en eigenaar van een koffiebranderij kom ik op veel verschillende manieren in aanraking met koffie en koffiedrinkers. De smaken, mogelijkheden en verhalen zijn net zo divers als het product zelf.

Koffie is één van de meest complexe dranken van de wereld omdat heel veel verschillende factoren in het proces van invloed zijn op de smaak van je koffie. Misschien komt het daardoor dat er zoveel fabels over verteld worden.

Ik geef je een kort inzicht in een aantal factoren die invloed hebben op de smaak:

De boeren die het product verbouwen, de plant variëteit, het klimaat en de ondergrond, de groeihoogte,  het verwerkingsproces, het transport, de opslag na oogst, het brandproces, de versheid van de koffie op moment van drinken, het zetproces en het drink moment/temperatuur, om zomaar eens wat te noemen.

Smaken in koffie en omschrijvingen op de verpakking

Koffie bevat meer dan 850 bestanddelen die bijdragen aan de smaak en het aroma van de koffie. Hierin spelen zo’n 40 bestanddelen de grootste rol.

Er zijn 3 hoofd-smaaktonen in koffie die snel te herkennen zijn in jouw kopje koffie: zoet, zuur en bitter.

Om te begrijpen hoe smaken en aroma’s op koffieverpakkingen omschreven worden staan hieronder een aantal termen die gebruikt worden.

Als we praten over koffie aroma’s bedoelen we aroma’s zoals: bloemig, nootachtig, rokerig, kruidig en chocolade. Als we praten over de smaak van koffie smaak wordt dat omschreven met woorden als : zuur, bitter, zoet en zout.

Hieronder vind je een vereenvoudigen versie van het smaakwiel (de aanwezige smaken en aroma's in koffie).

Welke smaak koffie vind je lekker?

Wat handig is voor je verder gaat met de praktisch info is de vraag: welke koffiesmaak vind ik lekker?

Hou je van bitters? Hou van je frisse (aciditeit / zuren) in de koffie? Of ben je meer van de zoete tonen?

Daarna is het belangrijk na te denken over de aroma’s. Hou je van bloemig? nootachtig? chocolade aroma’s of meer van kruidigheid?

Mocht je dit niet weten dan is het handig om diverse koffies te proeven en naar de smaak omschrijving op de verpakking te kijken. Onthoudt dan welke aroma’s en smaken je het lekkerste vindt om zo goede vervolgkeuzes te kunnen maken.

De aroma’s en smaak die je kunt waarnemen zijn een doorslaggevende factor die jouw koffievoorkeur bepalen. Welke je kunt waarnemen is afhankelijk van je eigen smaakpallet en de juiste zetmethode.

Om alle aroma’s en smaken goed waar te nemen is het van groot belang om de koffies op een goede manier te zetten. Hoe je dit doet lees je terug in mijn andere blog: Zo zet jij de beste koffies. Daar vind je meer dan 10 professionele barista tips.

Welke factoren hebben invloed op de smaak van je koffiebonen?

Koffie biedt een complexe mix van verschillende smaken. Het smaakprofiel wat je in je kopje koffie kunt waarnemen is afhankelijk van een aantal factoren op basis waarvan jij de juiste koffie keuze kunt maken.

1.Het type en de melange van koffiebonen

Welke bonen worden er gebruikt? Arabica / Robusta?

Robusta koffies groeien op een lagere hoogte dan Arabica koffies waardoor ze een mindere groeidichtheid hebben en een ander smaakprofiel ontwikkelen. De Robusta boon heeft hierdoor bijna het dubbele cafeïne gehalte in zich en de helft aan suikers. Er zijn dus minder suikers om te karamelliseren en cafeïne heeft bovendien een wat bittere smaak. Deze combinatie zorgt ervoor dat Robusta kruidig en aards van smaak is.

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de groene koffieboon voor 50% uit koolhydraten bestaat en deze omvatten: sucrose, arabinose, mannose, glucose, galactose, rhamnose en xylose. Veel suiker dus! De Arabica-soort heeft bijna het dubbele van de hoeveelheid sucrose van Robusta.

Wat is de afkomst?

Ondergrond en klimaat spelen een rol in de smaak van je koffie. Dit is complex omdat je in 1 land al vele micro-klimaten kunt tegenkomen. Maar over het algemeen worden de smaken van de koffie over de verschillende werelddelen grofweg als volgt ingedeeld:

Zuid- en Midden Amerika: mild en gebalanceerd, nootachtige en kruidige aroma’s en een milde aciditeit.

Afrika:  Helder van smaak, fruitig en hoge aciditeit en een medium body.

Azie: zware body, aroma’s van aarde en chocolade en zoet van smaak.

Wat is de verwerkingsmethode?

Hoe meer fermentatie bij de verwerkingsmethode plaatsvindt hoe meer zoete tonen en aciditeit er in je koffie komt.

Pulped natural: geen fermentatie

Honey / half gewassen: lichte fermentatie

Gewassen: medium tot hoge fermentatie

Ongewassen: hoge fermentatie.

2.Brandmethode

Koffiearoma’s ontstaan door de diverse stoffen die ontstaan tijdens het branden van koffie.

Het branden of eigenlijk roosteren van de koffie veroorzaakt een reeks chemische processen in de boon waarbij verbindingen ontstaan die bijdragen aan het aromaprofiel.

De manier waarop het roosteren plaatsvindt is cruciaal voor de aroma-ontwikkeling in de koffie.

Het niveau van branden heeft invloed op aromaprofielen. Onderzoek heeft uitgewezen dat bij lichtere brandingen de kruidige en fruitige tonen behouden blijven.

Bij donkere brandingen wordt de zuurgraad verlaagd en ontslaan er meer rokerige en verbrande aroma’s.

Hieronder vind je een tabel wat er gebeurt bij welke brandgraad.

3.Juiste bereidingswijze

Dit onderwerp is zo ontzettend belangrijk bij het maken van jouw ideale koffie dat wij hier een aparte blog over hebben geschreven. Daar geven wij je alle tips en trucs om, nadat je jouw koffiebonen hebt gekocht, de ideale koffies te zetten.

4.Eigen smaak ontwikkeling / capaciteit om te proeven

Om smaken en aroma’s goed te kunnen herkennen is niet alleen het juist zetten van de koffie van belang. Het is ook belangrijk of jij je smaak genoeg ontwikkeld hebt om ze te herkennen. Als je geen professionele koffiecupper of koffiedrinker bent, no worries! Kijk gewoon wat er op de verpakking staat en zoek zo uit welke aroma’s en smaken bij je passen.

Tips bij het kopen van jouw ideale koffiebonen

Op basis van bovenstaande informatie geef ik hieronder kort weer welke keuzes je kan maken om jouw ideale koffie te selecteren.

Bitterheid en krachtig

Hou jij van een pittig bakkie? Koffies met een hoog bittergehalte? Dan zijn dit signalen dat een koffie bij je past:

1.      Koffies die donker gebrand zijn

2.      Een koffieblend die Robusta bonen bevat

3.      Koffie met een afkomst uit Azië

4.      Koffies met een Pulped Natural verwerkingsmethode

Omschrijvingen op de verpakking:

Roast: Dark Roast, Italian Roast, French Roast.

Als jij je koffie koopt let dan op omschrijvingen zoals dark roast, italian roast of zelfs french roast. Italianen staan er om bekend de koffie donker te branden voor een sterke espresso, maar kennen jullie ook de French Roast? Voor de echte sterke koffie drinker is de french roast het proberen waard. Zij hebben met trots de donkerste koffie branding op hun naam.

Blend: een blend met Robusta. Bijvoorbeeld 70 – 30%

De Robusta koffieboon heeft een lager suikergehalte en meer caffeine in zich. Ideaa dusl voor een sterk bakkie.

Afkomst: Azië

Mocht je een blend kopen met een koffie uit Azië er in dan heb je een grote kans dat de body van je koffie hoog is.

Verwerkingsmethode: Pulped natural

Dit onderdeel is in kleine mate van toepassing bij bitterheid maar vind ik wel de moeite waard om te benoemen. Van alle verwerkingsmethodes is de pulped natural degene die de laagste aciditeit en zoetheid oplevert. Omdat de koffie hierbij niet gefermenteerd wordt is de smaak het meest constant en minder uitgesproken met zoete en zure tonen. Deze verwerking komt vaak voor bij Braziliaanse koffiebonen.

Koop jij je koffiebonen bij XXL koffie en hou je van een pittig bakkie? Dan zijn deze koffies zeker wat voor jou:

XXL Specialty French Roast

XXL Ultime Espresso Italian Roast

XXL Super Caffé

Zoetheid en gebalanceerd

Hou jij van zoetere koffies? Koffies die niet hoog in bittergehate zijn en ook niet in hoge mate zure smaken bevatten? Check dan dit:

1.      Medium branding (gebrand op de piek van karamelisatie)

2.      100% Arabica koffie

3.      Koffies uit Zuid- en Midden-Amerika.

4.      Half gewassen (en gewassen) verwerkingsmethoden

5.      Hoge groei hoogte

Koffies die medium gebrand zijn en op de piek van karamelisatie.

Tijdens het brandproces vind de Maillard reactie plaats. Je bent dus suiker aan het karamilseren. Afhankelijk van hoe ver je dit proces laat verlopen worden de zoeten tonen bloot gelegd of juist vernietigd.

Koffieblends van 100% Arabica

Arabica koffies hebben meer zoete tonen door de groeihoogte en samenstelling van de koffieboon.

Half gewassen / honey verwerkingsmethode en gewassen.

Bij de half gewassen en honey verwerkingsmethode wordt het slijmerige laagje om de koffie heen gelaten bij het droogproces. Dit geeft meer zoete tonen aan de koffie af. Ook bij de gewassen methode ontstaan er meer zoete (en zure) tonen tijdens het proces die je koffie schoner en rijker van smaak maken. Deze 2 methodes zijn waarschijnlijk dus het beste voor jouw koffiesmaak.

Check de groeihoogte van de koffie

Check ook de groeihoogte van de koffie die je selecteert. Koffiebessen die langzamer rijpen (doordat ze op grote hoogte groeien) ontwikkelen over het algemeen meer suikers.

Koop je koffies bij XXL koffie en zijn zoetere gebalanceerde koffies jouw ding? Dan is dit zeker het proberen waard:

XXL Sweet Lungo

Brinks Guatemala Adventure

Brinks Custom Brazil

Koffie met hoge aciditeit (zuren) en fruitige tonen

Koffies met hoge aciditeit zijn erg in opkomst. De mainstream koffiedrinker moet hier nog aan wennen maar voor de betere specialty coffee barretjes is hoge aciditeit de norm. Een goede koffie produceren met hoge aciditeit vergt veel werk en behoort vaak tot de topkwaliteit koffies.

Wil je dit proeven? Of ben je een echte specialty coffee fan en weet je nog niet waar je op moet letten dan check dit:

-        Lichte tot medium branding

-        100% Arabica koffie en hoge groei hoogte

-        Afrikaanse koffiebonen

-        Gewassen of natural verwerkingsmethode

-        Vers gebrand en kouder gedronken

Lichte tot medium branding

Tijdens het brandproces brand je langzaam de aanwezige aciditeit van de koffieboon stuk. Hoe vroeger je de branding dus stopt hoe hoger de aciditeit van de koffie. Echter te lichte branding heeft een onderontwikkelde en nare zure smaak. Dus te licht is niet goed. Lichte brandingen worden ook vaak gebruikt voor het maken van de ideale filter koffie. Waarom dit is leg ik in een latere blog nog uit.

100% Arabica en hoge groei hoogte

Deze combinatie zorgt voor complexere smaaktonen die voor een hogere aciditeit in jouw koffie zorgen.

Gewassen of ongewassen verwerkingsmethode

Hoe meer fermentatie er plaats vindt bij het verwerkingsproces hoe hoger de aciditeit ontwikkeling is. Gewassen koffies en ongewassen verwerkingsmethode hebben het hoogste fermentatie proces. Hier kun je dus naar kijken als je je koffie in koopt.

Vers gebrand

Aciditeit verandert niet alleen tijdens het brandproces maar ook na branding en zelfs in je kopje tijdens het drinken. Als je koffies met goede aciditeit wil ervaren is het belangrijk dat je ze vers drinkt. Afhankelijk van de koffiesoort ligt dit tussen de 5 dagen en 3,5 week na branding. Laat ook je kopje koffie eens wat afkoelen. Je zult zien dat je meer aciditeit in je koffie zult proeven.

Ben jij een ervaren koffiedrinker en zoek je veel diepgang en aciditeit? Dan zijn deze koffiebonen bij XXL koffie zeker de moeite waard:

Brinks Burundi

 Brinks Rwanda

Caffenation Mister LGB.

IK heb alle tips opgevolgd en mijn koffie smaakt nog niet naar wens. Wat nu?

Als je bovenstaande regels toepast en een koffie hebt besteld en je gaat het drinken en vind hem niet lekker. Wat kan je dan doen?

1.      Lees onze blog met barista tips.

Het maken van een goede koffie is een lange weg. Check even of je de koffie op de juiste manier hebt gezet.

2.      Een paar tips om de kwaliteit van je koffie te controleren.

Zie je veel kleurverschil tussen de bonen in je koffieblend? Dit zou twee dingen kunnen betekenen.

1.Sommige bessen zijn onrijp geplukt. Hierdoor karamelliseert de koffieboon niet tijdens het brandproces. (de suiker ontwikkeling is namelijk niet goed bij een onrijpe bes en hierdoor kleuren zij niet tijdens het brandproces. Dit zorgt ook voor een slechte smaak )

2.De brander gebruikt te uiteenlopende koffies en brandt deze tegelijk. Iedere boonsoort is van een andere grootte en heeft een andere dichtheid. Dit betekent dat het brandproces ook anders verloopt. Brand je veel van dit soort bonen in een keer tegelijk dan krijg je dus onder- en over ontwikkelde koffiebonen door elkaar. Dit komt de smaak van je koffie niet ten goede!

3.      Smaken verschillen, je kan een andere blend proberen

Mocht dit allemaal goed zijn dan zou ik zeggen, probeer eens een andere koffie.

De juiste koffiebonen kopen is, zoals je leest, niet zomaar gedaan maar met bovenstaande blog zou je zo maar eens een flinke stap dichterbij kunnen zijn. Succes met het zoeken naar jouw ideale koffiebonen.